Vergi Borcu Yapılandırılması Nasıl Yapılır?

 Anayasamızda da yer aldığı için bu ödevi yerine getirmek zorunlu ve çok önemlidir. Kanunla belirlenen vergilerin zorla alınması anayasada yer almasından ve vatandaşlık görevi olmasından kaynaklanmaktadır. Bu yüzdendir ki kimsenin vergi ödememe gibi ya da ödeme konusunda direnme gibi bir tercihi kesinlikle olamaz. Anayasanın 73. Maddesinde verginin tanımı ve yetkili organlar açıkça belirtilmiştir. 

Vergilendirme de yetki devlettedir. Egemenlik gücüne dayanarak devlet kişilerden ve kurumlardan vergi alır. Kamusal hizmetlerin yerine getirilebilmesi için yapılacak harcamalar da vergiler, çok önemli bir mali kaynak oluşturmaktadır. 

Verginin tanımını böyle yaptıktan sonra ülkemizde vergi sistemi içindeki vergi çeşitlerini de yazmakta bilgi için faydalı olabilir. Buna göre vergi çeşitleri

Gelir vergisi, kurumlar vergisi, emlak vergisi, veraset ve intikal vergisi, motorlu taşıtlar vergisi. Mal ve hizmetlerden alınan vergiler, dahilde alınan katma değer vergisi, ek vergi, taşıt alım vergisi, akaryakıt tüketim vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi, damga vergisi, idari para cezaları, öğrenim ve katkı kredisi borçları, harçlar, gümrük vergisi, akaryakıt gümrük vergisi, tek ve maktu vergi.

Vergi borçlarının ödenmesiyle ilgili olarak devlet tarafından zaman zaman kolaylıklarda gösterilmektedir. Vergi borçlarının yapılandırılmasıyla ilgili çıkan kolaylıklarda mükellefler için borçların kapatılmasına yönelik iyi bir fırsat olarak ortaya çıkmaktadır. Çünkü vergi borçları ülkemizde pek çok kişinin ödemekte zorlandığı ödemeler arasında yer almaktadır. Devlet tarafından böyle olumsuz durumlarla ilgili olarak vatandaşların rahat etmelerini sağlamak, borçların daha kolay bir yöntemle ödenmesi için  vergi borcu yapılandırması getirilebilmektedir. 

Gelir vergisi, trafik cezaları, idare para cezaları gibi vergi dairesine aktarılan bütün borçlar vergi borcu olarak değerlendirilir. Vergi borçları beyannamelerle belirli tarihlerde duyurulur. Beyanname sonrasında oluşan tahakkuk ile belirlenen süre içinde ödenir. Vergi borçlarının ödenmemesi, ihmal edilmesi durumunda belirli cezai yaptırımlar uygulanır. Bu yüzden dir ki vergi mükelleflerinin çok hassas olması gereken konuların başında vergi borçları gelir. Vergiye tabi kişilerin, kurumların kanuna göre vergi borçlarından kaynaklı cezai yaptırımlar ile karşılaşmamaları için gerekli borç sorgulama, ödeme yöntemleri, ödeme seçenekleri ve bu seçeneklere başvurular hakkında gerekli bilgilere sahip olması, cezai işlem gibi olumsuz durumlarla karşı karşıya kalmamak için önemlidir.   

Vergi borcu sorgulamasıyla ilgili gelen sorulara yanıt vermesi için iki tür sorgulama yöntemi vardır.

Vergi borçlarını sorgulama işlemlerinde Gelir İdaresi Başkanlığı’na bağlı olan İnternet Vergi Dairesi resmi sitesi üzerinden veya e- devlet üzerinden kolaylıkla yapabilirsiniz. 

İnternet vergi dairesi üzerinden vergi borçlarınızı sorgulamak isterseniz izlemeniz gereken yollar, kullanıcı bilgileriniz veya TC kimlik numaranızla internet vergi dairesi sistemine giriş yapın. Sistem üzerinden ‘borç sorgulama ve ödeme’ sayfasına giderek kimlik bilgilerinizi doğrulayın. Talep edilen ile birlikte ilgili bölümleri doldurduktan sonra vergi borcunuzu sorgulayabilirsiniz.

Mükellefler e- devlet üzerinden vergi borçlarını öğrenmek isterlerse izlemesi gereken yollar kısaca

e- devlet sitesi veya uygulaması üzerinden sisteme giriş yapılır. Arama bölümüne ‘Vergi Borcu Sorgulama’ yazın. Sorgulamak istediğiniz vergi türünü seçerek vergi borcunuza ilişkin bilgilere ulaşabilirsiniz.

Bu işlemleri yaptıktan sonra vergi borcunuzu ödemek istediğinizde vergi dairesinden tahakkuk fişinin gelmesi gerekir. Bu işlemden sonra internet vergi dairesi, banka şubeleri, internet bankacılığı veya vergi daireleri seçeneklerinden birini tercih ederek vergi borcu ödeme işlemleri kolaylıkla yapılabilir.

Vergi borçlarının yapılandırılması kapsamında değişik vergi türleri devlet tarafından yapılandırmaya alınabilir. 2021 yılında çıkartılan vergi borçlarının yapılandırılması kapsamında gelirler vergisi, gümrük vergisi, emlak vergisi borçları, trafik cezaları, motorlu taşıtlar vergisi, RTÜK idari para cezaları, sigorta priminden kaynaklı birikmiş ve gecikmiş borçlar, nüfus para cezaları, ilan reklam vergileri ve çevre temizlik vergileri yapılandırma kapsamına alınmıştı.

Vergi borçlarının yapılandırılmasıyla ilgili asıl konumuza gelecek olursak. Vergi borçları iki şekilde (e-devlet üzerinden veya internet vergi dairesi) yoluyla yapılandırılabilir. 

Vergi borcu yapılandırılması vergi mükelleflerinin zamanında ödenmeyen vergi borçlarına yönelik ödeme kolaylığı olarak devlet tarafından sunulan ödeme seçeneğidir. Vergi tahsilatı ödeme yapılınca gerçekleşir. Vergi borcu yapılandırması belirlenecek tarihte peşin veya taksit ödemeleriyle yapılabilir. Vergi mükellefleri de açıklanan yapılandırma şekillerine göre peşin veya taksit seçeneklerin den faydalanarak çeşitli indirimlerden de yararlanarak vergi borcunu ödeyebilir. 

Vergi borçlarının yapılandırılması için dilekçe ile vergi dairesine başvuru yapabilirsiniz. Dilekçeden farklı olarak e- devlet veya internet vergi dairesi sitesi üzerinden vergi borcu yapılandırması yapabilirsiniz. E- devlet üzerinden veya internet vergi dairesi üzerinden yapılacak vergi borcu yapılandırılmasında izlenecek yollar aşağıdaki gibidir.

İnternet sitesi vergi dairesi üzerinden yapılandırma başvurusu için gerekli evraklar.

İnternet vergi dairesi sitesi kullanıcı bilgileriniz veya TC kimlik numarasıyla giriş yapılır. Kimlik bilgileri doğrulanarak gerekli diğer bilgilerin sisteme girişi yapılır. Başvuru formu doldurulur. Vergi borcuna ilişkin sayfa üzerinde kişisel bilgilerinizi girin, bağlı olduğunuz ilgili vergi dairesini seçerek ödeme yönteminizi veya ödeme seçeneğini belirleyin. Vergi borcunun yapılandırılmasına yönelik gerekli açıklamaları okuduktan sonra işleminizi onaylayabilirsiniz. 

e-Devlet üzerinden vergi borcu yapılandırılması yapılmak istenirse izlenecek yollar aşağıdaki gibi olmalıdır.

e-Devlet sitesi ve uygulama üzerinden sisteme giriş yapılır. ‘Tüm yapılandırılan vergi borcu sorgulama ve ödeme ‘ şeklinde arama yapın. E- devlet sitesi veya uygulamasının yönlendirdiği internet vergi dairesi sayfası üzerinden yukarıda sunulan adımları takip ederek yapılandırma işlemini gerçekleştirebilirsiniz.

Vergi borcu yapılandırması kapsamındaki vergi borçlarında ilk iki taksit süresinde ödeme yapmayan, bir takvim yılı içinde ikiden fazla taksitin ödenmemesi veya eksik ödeyen mükelleflerin yapılandırması bozulacak ve buna bağlı elde edilen avantajlar kaybedilebilir. Vergi borçlarının yapılandırılmasıyla ilgili olarak başvuru yapan ancak taksitleri süresinde ve tam olarak ödenmemesi nedeniyle yapılandırma bozulursa ödenmiş taksitlerin anaparaya ait kısmı borcun anaparasından düşülür. Kalan borca normal faiz uygulanır ve ortaya çıkan borç yeniden hesaplanır.

 Vergi borcu yeniden yapılandırma sonucunda dahi ödenmiyorsa bu kez yasal takip başlar. Yasal takip süresi 90 gün (üç ay) olarak belirlenmiştir. Ödeme yapılmamaya devam edildiğinde de icra takibi başlar ve bankalar avukatlarını devreye sokar. Vergi borcundan dolayı haciz işlemleri kapsamında tahsil dairesi tarafından tespit edilen borçlu veya üçüncü şahıslar elindeki menkul ve gayrimenkul malları ile alacak ve haklarından vergi alacağını karşılayacak miktarda haczedilebilir.