MAAŞ BORDORSU NEDİR?
Maaş bordrosu günlük hayatta da sıklıkla duyduğumuz maaş bordrosunu kısaca işverenin çalışanlara ödediği ücretlerin tüm vergi ve kesintilerle birlikte kaydedildiği, işveren tarafından her ay periyodik olarak düzenlenen resmi belgeye maaş bordrosu denir. Aylık kazancın resmi olarak ispatlanmasını sağlayan bir evraktır, şeklinde tanımlayabiliriz.
Maaş bordrosu, işverenin işçiye ücret ödeme yükümlülüğünü
ortaya koyduğunu kanıtlayan bir belge niteliğindedir. Bu sebeple bordronun
düzenlenmesi ve uygulanması hem işveren hem de işçi için oldukça önemlidir.
İki çeşit bordronun olduğunu yazımıza ekleyelim. Buna göre
bordronun maaş bordrosu ve ücret bordrosu olmak üzere iki adet türü vardır.
Maaş bordrosu: Emekli Sandığına tabi memurlar için peşin ödenen paraları
gösteren bordrolara denir. Ücret bordrosu: İşveren tarafından her ay işçiye
ödenen tüm paraları gösteren bordrolara denir.
Yazımızın konu başlığı olan maaş bordrosunun alınmasıyla
ilgili yolları da yazarak yazımıza devam edelim. Özel sektörde çalışanlar maaş
bordrosu alabilmek için çalıştıkları kurumun İnsan Kaynakları departmanına
başvurarak maaş bordrolarını elde edebilir. Memurlar bordro sorgulamalarını E
devlet üzerinden yapabilir. e-Devlet sistemi içerisinde yer alan e-Bordro
uygulaması sayesinde maaş bordroları internet üzerinden sorgulanabiliyor. Ancak
bu hizmetten özel sektörde çalışanlar, 4C veya farklı şekilde sözleşmeli olarak
çalışan memurlar yararlanamaz.
Maaş Bordrosunun tanımını yukarıda yaptıktan sonra bordro
ile ilgili olarak kanunen gerekli olan bilgileri yazarak, yazımıza devam edelim.
Maaş bordrosu, işverenin işçiye ücret ödeme yükümlülüğünü
beyan ettiğini kanıtlayan bir belge olarak biliniyor. Bundan dolayı da
bordronun düzenlenmesi ve uygulanması hem işveren hem de işçi için büyük önem
teşkil ediyor. Maaş bordrosu hazırlanırken dikkat edilmesi gereken pek çok
önemli nokta bulunuyor. 4857 sayılı İş Kanunu’na, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar
ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na, bir de 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na
göre ücret bordrosunda bulunması gereken konular mevcut. İlgili yasalar
incelenerek gerekli bilgilere ulaşılabilir. Bunların yanı sıra bordro hesabı
hazırlanırken dikkat edilmesi gereken pek çok ölçek ve değişken de bulunuyor.
Bordro resmi evrak niteliği taşıyan bir belge olduğu için hazırlanırken dikkat
edilmesi gereken birçok nokta var.
İş Kanunu’na göre maaş bordrosunda yer alması gereken
bilgileri yazımızın bu bölümünde işleyelim. Buna göre, maaş bordrosunda
İşçinin adı soyadı. Ödemenin yapıldığı gün ve bulunduğu
dönem. Ekstra çalışma, hafta sonu tatili, bayram ve genel tatil ücretleri gibi
asıl ücrete yapılan her çeşit eklemelerin miktarı. Vergi, sigorta primi, avans
mahsubu, nafaka ve icra gibi her çeşit kesintilerin miktarı. Ücret ödeme günü.
İşverenin imzası.
Yazımızın bu bölümünde de Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık
Sigortası Kanunu’na göre maaş bordrosunda yer alması gereken bilgileri yazarak,
yazımıza devam edelim.
İşyerinin sicil numarası. Bordronun ait olduğu ay ve dönem.
Sigortalının adı ve soyadı. Sigortalıya ait sosyal güvenlik sicil numarası.
Ücret ödenen toplam gün sayısı. Sigortalının ücreti. Ödenen ücret tutarı.
Ücretin alındığını gösteren sigortalının imzası. Vergi Usul Kanunu’na göre maaş
bordrosunda yer alması gerekenler. Hizmet erbabının adı ve soyadı, ücretin
alındığını gösteren imzası ya da mührü. Elinde mevcutsa vergi karnesinin tarihi
ve numarası. Aldığı birim ücreti (aylık, haftalık, günlük, saatlik veya parça
başı ücreti). Çalışma süresi veya ücretin ait olduğu süre. Ücret üzerinden
hesaplanmış olan vergilerin miktarı
Maaş bordrosunun tanımını yaptık. Bordro hazırlanırken
dikkat edilmesi gereken bilgileri de yazdıktan sonra şimdi de maaş bordrosunun
nasıl hazırlanacağıyla ilgili bilgiyi yazarak, yazımıza devam edelim.
Maaş Bordrosunun hazırlanmasında da dikkat edilmesi gereken
hususlar bulunmaktadır. Bu hususları da aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
Aylık maaş bordrosunun hesaplamasının genel olarak
karıştırılıyor veya yanlış biliniyor. Aslında oldukça kolay bir mantığa sahip…
Maaş bordrosu hesaplama, işçiden ve işverenden yapılacak olan kesintiler ile
iki aşamadan oluşuyor. Maaş Bordrosu hesaplamak için maaş hesaplama
uygulamamızı kullanabilirsiniz.
İşçiden yapılacak olan kesintilerle ilgili olarak kısa bir
bilgi aktarımı yapmamız gerekir. Buna göre,
SSK primi işçinin payı = Brüt ücret x yüzde 14. İşsizlik
sigortası işçinin payı = Brüt ücret x yüzde 1. Gelir vergisinin matrahı = Brüt
ücret – (SSK işçi payı + işsizlik sigorta işçi payı). Gelir vergisi miktarı =
Gelir vergisi matrahı x yüzde 15. Damga vergisi miktarı = Brüt ücret x 0,00759.
Kesintilerin toplamı = İşçi payı + işsizlik sigortası işçi payı + Gelir vergisi
+ Damga vergisi. Net ücret = Brüt ücret – Kesintiler toplamı
Kesintilerle ilgili olarak işverenden yapılacak olan
kesintileri de iki başlık halinde toplamak mümkün olacaktır. Buna göre SSK
Primi işveren payı = Brüt ücret x yüzde 15,5 (yüzde 5 indirim teşviki ile).
İşsizlik sigortası işveren payı= Brüt ücret x yüzde 2
Yukarıda tanımını yazdığımız. Geniş bir anlatımla
açıklamasını ve türlerini yazdığımız maaş bordrosunun neden bu kadar önemli
olduğunu da yazımızın bu bölümünde işleyelim. Peki bordro neden bu kadar
önemlidir?
İşverenin yükümlülük bu açıdan oldukça fazla. Çünkü
herhangi mahkemelik bir durumda her iki tarafın avukatları bordrodaki açıkları
bulmaya gayret ederler ve bunu mahkemede kanıt olarak kullanırlar. Örneğin
fazla mesai yapmadığı halde fazla mesai bölümünde işveren O yazmadıysa karşı
tarafın avukatı bunu mahkemede delil olarak sunabilmektedir. Bu sebeple her iki
tarafın da karşılıklı güven ilişkisi için bordro her ay işçi tarafından
imzalanmalı ve mutlaka bir kopyası alınmalıdır. İşçinin imza karşılığı olsa
işçi ücretleri elden vermemeli, bordrolarda yıllık izinler bile
belirtilmelidir. Bordroda işçinin görevi bile yazılmalıdır. Mahkemelerde veya
herhangi anlaşmazlıkta bu bilgiler önem taşımaktadır. Bordronun yanlış
düzenlenmesi, geç düzenlenmesi, imzalatılmaması gibi problem ortadan kalkmış
durumda. İşverene kolaylık getiren bilgisayar programları ile artık işçilerinin
bordroları çok kolay ve problemsiz hazırlanabiliyor. Böylelikle işçi ve işveren
arasında bordro düzenlenmesi üzerinden pek sıkıntıya rastlanmamaktadır. Birçok
veriyi birkaç dakikada sisteme girerek tüm bilgileri size hazırlayan muhasebe
programları sayesinde hem işçi kendi hakları açısından hem de işveren tüm
anlaşmazlıkların önüne geçebildiği için rahatlar.
Maaş bordrosuyla ilgili gerekli tüm bilgileri yazdıktan
sonra bu resmi belge niteliğindeki bordronun nerelerde kullanılacağıyla ilgili
akla bir soru gelebilir. Bu soruya yanıt olması bakımından, genel olarak kimi
başvurular esnasında maaş bordrosu istenebilir. Bundan ötürü bu belge çok
önemlidir. Bankalar ile olan işlemlerde kredi başvurusu yapılması sırasında bu
evrak kişiden istenebilir. Yazımızın son bölümünde ise günlük hayatta da
karşımıza çıkabilecek sorulardan biri olan maaş bordrosu bilgileri nasıl
öğrenilebilir? Sorusunun cevabını yazalım. Buna göre maaş bordrosu ile geçmiş
maaş bilgileri öğrenilebilir. Çalışılan güne kadar alınan maaşların bilgisi,
maaş bordrosu ile öğrenilebilir. Hangi aylarda ne kadar maaş alındığı, ne kadar
ikramiye alındığı, maaşlardaki kesintiler gibi pek çok bilgi maaş bordrosu ile
öğrenilebilir. TC kimlik numarası, emekli sicil numarası, memuriyet sicil
numarası, sene, ay ve istihdam türü bilgileri ile maaş bordrosuna ulaşmak
mümkündür.