TEVKİFATLI FATURA NEDİR ?
Tevkifat kelime olarak yazmak gerekirse, para konusunda kesintiler anlamına gelen bir sözcüktür. Vergi bağlamında, vergiler üzerinde bölüşme/kesinti yapma anlamına gelir.
Tevkifatlı fatura aslında normal ve irsaliyeli fatura ile aynıdır. Sadece, tevkifatlı faturada faturanın konusu olan vergi, alıcı ile satıcı arasında bölüştürülerek ikisinden de alınır. Böylece KDV sorumluluğu, alıcı ve satıcı arasında yarı yarıya paylaştırılmış olur.
Tevkifatlı faturayla, fatura içerisinde yer alan KDV
tutarının belirli bir oranının alıcı tarafından ödenmesini sağlayan kesinti
yöntemidir. Böylece devlete KDV tutarının bir kısmını satıcı öderken bir
kısmını da alıcı ödemiş olur.
Tevkifatlı faturayı açıklamak istersek, ‘Tevkifat, vergi
bakımından, vergiler üzerinde bölüşme ya da kesinti yapma anlamına gelir.
Normal ya da irsaliyeli faturadan hiçbir farkı olmayan tevkifatlı faturayı
diğerlerinden ayıran en önemli özellik ise, faturaya işlenen verginin alıcı ve
satıcı arasında bölüştürülerek iki taraftan da vergi alınıyor olmasıdır. Gelir
Vergisi Kanunu GVK)’nun 94. maddesinde yer alan gelir çeşitlerinden, aynı yasada
içinde yer alan kesintiler gelir vergisi tevkifatı olarak adlandırılır. Ya da
başka bir anlatımla Tevkifatlı fatura, Gelir Vergisi Kanununca (GVK)
belirlenmiş sektörlerdeki gelir hizmetlerini gerçekleştiren işletmelerin,
faturalarında ödemekle yükümlü oldukları Katma Değer Vergisi (KDV) tutarını,
tevkifat oranına göre alıcı ile birlikte ödemelerine denir. 117 nolu genel
tebliğde yapılan düzenleme ile sadece kısmi tevkifata tabi işlemlerde iade
uygulaması yapılmakta olup, tam tevkifata tabi işlemler için iade yapılamaz.
Tevkifatlı faturanın anlamıyla ilgili yazıyı bitirdikten
sonra kanunla belirlenen tevkifat yapabilecek kurumları da bu bölümde yazmakta
fayda var. Buna göre Gelir İdaresi Başkanlığınca tevkifat yapabilecek kurumlar
belirlenmiştir. Yapılan ayrıma göre,
Genel bütçe adı altında yer alan; katma bütçeli idareler, il özel
idareleri, belediyeler, köyler ve bunların oluşturduğu birlikler. Döner sermaye
yöntemiyle çalışan kuruluşlar. Kamu kurumu mahiyetinde mesleki kuruluşlar.
Kanunlarla kurulmuş veya tüzel kişiliğe sahip emekli ve yardım sandıkları,
bankalar. Kamu iktisadi teşebbüsleri (Kamu İktisadi Kuruluşları, İktisadi
Devlet Teşekkülleri) özelleştirme niteliğinde yer alan kurumlar. Organize
sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler ve vadeli işlemler borsaları dahil bütün
borsalar. Hisselerinin yarısından fazlası doğrudan yukarıda farz edilen idare,
kurum ve kuruluşlara ait olan kurum, kuruluş ve işletmeler ve hisseleri,
İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında işlenen şirketler kanuna göre tevkifat
yapabilirler.
Tevkifat Uygulanabilecek İşlemlerle ilgili olarak bilgi mahiyetinde aşağıdaki sıralamayı yapabiliriz. Gelir Vergisi kanunun 94. maddesi kapsamında belirtilen gelir türlerinde tevkifat uygulanabilir. Bu gelir türleri de kısaca Temizlik, çevre ve bahçe bakım hizmetleri. Özel güvenlik hizmetleri. Yemek servisi hizmetleri. Belirli yapım işlemleri ve bunlara ait mimarlık, mühendislik hizmetleri. Danışmanlık, yapı denetim ve genel denetim hizmetleri. Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ilişkin tamir, bakım ve onarım hizmetleri olarak yazılabilir.
Tevkifatlı Faturanın hesaplama yöntemiyle ilgili olarak ta aşağıdaki bilgileri yazabiliriz. Buna göre tevkifatlı fatura kesebilecek özelliklere sahip bir işletme türünde olmak gerekmektedir. Daha sonra faturaya yansıyan Katma Değer Vergisi (KDV) fiyatı üzerinden hesaplama yapabilmek için hizmet verilen gelir türüne özgü belirlenmiş tevkifat oranı dikkate alınmalıdır. KDV fiyatı üzerinden, sektöre özgü belirlenen 5/10 ve 9/10 arasında değişim gösteren tevkifat yüzdesi oranlandıktan sonra hesaplanan tutar alıcının ödeme yükümlülüğü olur ve alıcıdan tevkif edilir.
Tevkifatlı faturanın hesapla yöntemiyle ilgili gelebilecek
bir soruya yanıt olması bakımından örneğiyle yazımıza devam edelim. Yürürlükte
gelir türleri üzerinden bakanlar kurulu tarafından belirlenen 5/10, 9/10 gibi
tevkifat oranı aralıkları bulunmaktadır. Basit bir hesaplama örneği üzerinden
yapılacak bir örneklemeyle 200 TL tutarı olan bir satış faturanız var diyelim.
Faturaya yansıyacak KDV oranı: yüzde 18. KDV tutarı: 36 TL. Genel fatura
toplamı: 236 TL. Bu durumda satıcı unvanı ile 36 TL KDV ödemeniz gerekir. Bu
durumda tevkifat yapılması söz konusuysa ve kullanılan oran 5/10 ise 18 TL’lik
KDV tutarının 18 TL’lik kısmı tevkif edilmiş olur. Yani ödeme sorumluluğu
alıcıya geçer. Faturanın genel toplamı sizin için 236 TL’den 218 TL’ye iner.
Tevkifat türleri gelir vergisi tevkifatı ve Katma Değer Vergisi (KDV) tevkifatı
olarak ikiye ayrılır. Basit usule tabi mükelleflerin, vergiden muaf esnaf,
sanatkar ve çiftçiler ile nihai tüketicilerin (hizmet alanların) yaptıracakları
yük taşımacılığı hizmetlerinde (KDV mükellefi olmadıklarından) KDV tevkifatı
yapma zorunluluğu bulunmamaktadır. Önceden tanımlanmış gelir vergisi tevkifat
oranlarının ve KDV tevkifat oranlarının detaylı bilgisi için mali müşavirinizle
görüşmeniz veya internet üzerinden geniş çaplı bir araştırma yapmanız
gerekebilir.
Tevkifat faturası oluşturmak istiyorsanız ve online muhasebe programı kullanıyorsanız aşağıdaki sıralamayı takip etmeniz yeterli olacaktır. Tevkifatlı fatura oluşturmak için faturanızı oluşturma aşamasında verilerinizin hepsini girdikten sonra sayfanın en altında toplam KDV tutarının yanında yer alan artı + işaretine tıklayın. Karşınıza çıkacak olan tevkifat oranlarından birini seçtiğinizde bu tutar otomatik olarak hesaplanıp KDV tutarınızdan çıkarılacaktır.
Belediyelerle ilgili olarak Tevkifat Faturasıyla ilgili
bilgi yazmak gerekirse aşağıdaki notları işlemekte yarar vardır. Buna göre
Belediyeler (büyükşehir belediyeleri dâhil) 117 Seri No.lu
KDV Genel Tebliğinin (3.1.2/b) ayrımında yer almamaktadır. Bu itibarla
belediyelerin Tebliğin yürürlüğe girdiği 01/5/2012 tarihinden itibaren kısmi
tevkifat uygulaması kapsamında tevkifat yapma sorumlulukları kaldırılmıştır.
Ancak belediyelerin bünyelerinde oluşan iktisadi işletmeler nedeniyle gerçek
usulde KDV mükellefiyeti bulunması halinde Tebliğin (3.1.2/a) bölümü
çerçevesinde tevkifat yapma zorunlulukları bulunmaktadır. Bu suretle KDV
mükellefi olan belediyelerin iktisadi işletme faaliyetleri ile sınırlı olmak
üzere, Tebliğin (3.2) ve (3.3) bölümlerinde yer alan ve KDV mükelleflerinin
tevkifat yapmak üzere sorumlu tayin edildiği teslim ve hizmetlerde KDV
tevkifatı yapmaları gerekmektedir. Dolayısıyla belediyelerin iktisadi işletme kapsamında
olmayan faaliyetleri nedeniyle mal ve hizmet alımlarında KDV tevkifatı
yapmaları söz konusu değildir.