VERGİ BORCU YAPILANDIRILMASI NASIL YAPILIR?
Vergi, “Kamu hizmetlerinin karşılanması amacıyla,
kişilerden ve kuruluşlardan kanun aracılığıyla toplanan belli ücretlerdir.
Vergi anayasamızda yer alan ve herkesin ödeme gücüne göre ödemekle yükümlü
olduğu bir vatandaşlık görevi haline gelmiştir. Anayasamızda da yer aldığı için
bu ödevi yerine getirmek zorunlu ve çok önemlidir. Kanunla belirlenen
vergilerin zorla alınması anayasada yer almasından ve vatandaşlık görevi
olmasından kaynaklanmaktadır. Bu yüzdendir ki kimsenin vergi ödememe gibi ya da
ödeme konusunda direnme gibi bir tercihi kesinlikle olamaz. Anayasanın 73.
Maddesinde verginin tanımı ve yetkili organlar açıkça belirtilmiştir.
Vergilendirme de yetki devlettedir. Egemenlik gücüne
dayanarak devlet kişilerden ve kurumlardan vergi alır. Kamusal hizmetlerin
yerine getirilebilmesi için yapılacak harcamalar da vergiler, çok önemli bir
mali kaynak oluşturmaktadır.
Verginin tanımını böyle yaptıktan sonra ülkemizde vergi
sistemi içindeki vergi çeşitlerini de yazmakta bilgi için faydalı olabilir.
Buna göre vergi çeşitleri;
Gelir vergisi, kurumlar vergisi, emlak vergisi, veraset ve intikal vergisi, motorlu taşıtlar vergisi. Mal ve hizmetlerden alınan vergiler, dahilde alınan katma değer vergisi, ek vergi, taşıt alım vergisi, akaryakıt tüketim vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi, damga vergisi, idari para cezaları, öğrenim ve katkı kredisi borçları, harçlar, gümrük vergisi, akaryakıt gümrük vergisi, tek ve maktu vergi.
Vergi borçlarının ödenmesiyle ilgili olarak devlet
tarafından zaman zaman kolaylıklarda gösterilmektedir. Vergi borçlarının
yapılandırılmasıyla ilgili çıkan kolaylıklarda mükellefler için borçların
kapatılmasına yönelik iyi bir fırsat olarak ortaya çıkmaktadır. Çünkü vergi
borçları ülkemizde pek çok kişinin ödemekte zorlandığı ödeler arasında yer
almaktadır. Devlet tarafından böyle olumsuz durumlarla ilgili olarak
vatandaşların rahat etmelerini sağlamak, borçların daha kolay bir yöntemle
ödenmesi için vergi borcu yapılandırması
getirilebilmektedir.
Gelir vergisi, trafik cezaları, idare para cezaları gibi vergi dairesine aktarılan bütün borçlar vergi borcu olarak değerlendirilir. Vergi borçları beyannamelerle belirli tarihlerde duyurulur. Beyanname sonrasında oluşan tahakkuk ile belirlenen süre içinde ödenir. Vergi borçlarının ödenmemesi, ihmal edilmesi durumunda belirli cezai yaptırımlar uygulanır. Bu yüzden dir ki vergi mükelleflerinin çok hassas olması gereken konuların başında vergi borçları gelir. Vergiye tabi kişilerin, kurumların kanuna göre vergi borçlarından kaynaklı cezai yaptırımlar ile karşılaşmamaları için gerekli borç sorgulama, ödeme yöntemleri, ödeme seçenekleri ve bu seçeneklere başvurular hakkında gerekli bilgilere sahip olması, cezai işlem gibi olumsuz durumlarla karşı karşıya kalmamak için önemlidir.
Vergi borcu sorgulamasıyla ilgili gelen sorulara yanıt
vermesi için iki tür sorgulama yöntemi vardır.
Vergi borçlarını sorgulama işlemlerinde Gelir İdaresi
Başkanlığı’na bağlı olan İnternet Vergi Dairesi resmi sitesi üzerinden veya e-
devlet üzerinden kolaylıkla yapabilirsiniz. Vergi borcunun sorgulanması için
izlenecek iki yolda takip edilecek sıralamayı da yazımıza devam olarak
ekleyelim.
İnternet vergi dairesi üzerinden vergi borçlarınızı
sorgulamak isterseniz izlemeniz gereken yollar, kullanıcı bilgileriniz veya TC kimlik
numaranızla internet vergi dairesi sistemine giriş yapın. Sistem üzerinden
‘borç sorgulama ve ödeme’ sayfasına giderek kimlik bilgilerinizi doğrulayın.
Talep edilen ile birlikte ilgili bölümleri doldurduktan sonra vergi borcunuzu
sorgulayabilirsiniz.
Mükellefler e- devlet üzerinden vergi borçlarını öğrenmek
isterlerse izlemesi gereken yollar kısaca
e- devlet sitesi veya uygulaması üzerinden sisteme giriş
yapılır. Arama bölümüne ‘Vergi Borcu Sorgulama’ yazın. Sorgulamak istediğiniz
vergi türünü seçerek vergi borcunuza ilişkin bilgilere ulaşabilirsiniz.
Bu işlemleri yaptıktan sonra vergi borcunuzu ödemek
istediğinizde vergi dairesinden tahakkuk fişinin gelmesi gerekir. Bu işlemden
sonra internet vergi dairesi, banka şubeleri, internet bankacılığı veya vergi
daireleri seçeneklerinden birini tercih ederek vergi borcu ödeme işlemleri
kolaylıkla yapılabilir.
Vergi borçlarının yapılandırılması kapsamında değişik vergi
türleri devlet tarafından yapılandırmaya alınabilir. 2021 yılında çıkartılan
vergi borçlarının yapılandırılması kapsamında gelirler vergisi, gümrük vergisi,
emlak vergisi borçları, trafik cezaları, motorlu taşıtlar vergisi, RTÜK idari
para cezaları, sigorta priminden kaynaklı birikmiş ve gecikmiş borçlar, nüfus
para cezaları, ilan reklam vergileri ve çevre temizlik vergileri yapılandırma
kapsamına alınmıştı.
Vergi borçlarının yapılandırılmasıyla ilgili asıl konumuza
gelecek olursak. Vergi borçları iki şekilde (e-devlet üzerinden veya internet
vergi dairesi) yoluyla yapılandırılabilir.
Vergi borcu yapılandırılması vergi mükelleflerinin
zamanında ödenmeyen vergi borçlarına yönelik ödeme kolaylığı olarak devlet
tarafından sunulan ödeme seçeneğidir. Vergi tahsilatı ödeme yapılınca
gerçekleşir. Vergi borcu yapılandırması belirlenecek tarihte peşin veya taksit
ödemeleriyle yapılabilir. Vergi mükellefleri de açıklanan yapılandırma
şekillerine göre peşin veya taksit seçeneklerin den faydalanarak çeşitli
indirimlerden de yararlanarak vergi borcunu ödeyebilir.
Vergi borçlarının yapılandırılması için dilekçe ile vergi
dairesine başvuru yapabilirsiniz. Dilekçeden farklı olarak e- devlet veya
internet vergi dairesi sitesi üzerinden vergi borcu yapılandırması
yapabilirsiniz. E- devlet üzerinden veya internet vergi dairesi üzerinden
yapılacak vergi borcu yapılandırılmasında izlenecek yollar aşağıdaki gibidir.
İnternet sitesi vergi dairesi üzerinden yapılandırma
başvurusu için gerekli evraklar.
İnternet vergi dairesi sitesi kullanıcı bilgileriniz veya TC kimlik numarasıyla giriş yapılır. Kimlik bilgileri doğrulanarak gerekli diğer bilgilerin sisteme girişi yapılır. Başvuru formu doldurulur. Vergi borcuna ilişkin sayfa üzerinde kişisel bilgilerinizi girin, bağlı olduğunuz ilgili vergi dairesini seçerek ödeme yönteminizi veya ödeme seçeneğini belirleyin. Vergi borcunun yapılandırılmasına yönelik gerekli açıklamaları okuduktan sonra işleminizi onaylayabilirsiniz.
e- devlet üzerinden vergi borcu yapılandırılması yapılmak
istenirse izlenecek yollar aşağıdaki gibi olmalıdır.
e- devlet sitesi ve uygulama üzerinden sisteme giriş yapılır. ‘Tüm yapılandırılan vergi borcu sorgulama ve ödeme ‘ şeklinde arama yapın. E- devlet sitesi veya uygulamasının yönlendirdiği internet vergi dairesi sayfası üzerinden yukarıda sunulan adımları takip ederek yapılandırma işlemini gerçekleştirebilirsiniz.
Vergi borcu yapılandırması kapsamındaki vergi borçlarında
ilk iki taksit süresinde ödeme yapmayan, bir takvim yılı içinde ikiden fazla
taksitin ödenmemesi veya eksik ödeyen mükelleflerin yapılandırması bozulacak ve
buna bağlı elde edilen avantajlar kaybedilebilir. Vergi borçlarının
yapılandırılmasıyla ilgili olarak başvuru yapan ancak taksitleri süresinde ve
tam olarak ödenmemesi nedeniyle yapılandırma bozulursa ödenmiş taksitlerin
anaparaya ait kısmı borcun anaparasından düşülür. Kalan borca normal faiz
uygulanır ve ortaya çıkan borç yeniden hesaplanır.
Vergi borcu yeniden
yapılandırma sonucunda dahi ödenmiyorsa bu kez yasal takip başlar. Yasal takip
süresi 90 gün (üç ay) olarak belirlenmiştir. Ödeme yapılmamaya devam
edildiğinde de icra takibi başlar ve bankalar avukatlarını devreye sokar. Vergi
borcundan dolayı haciz işlemleri kapsamında tahsil dairesi tarafından tespit
edilen borçlu veya üçüncü şahıslar elindeki menkul ve gayrimenkul malları ile
alacak ve haklarından vergi alacağını karşılayacak miktarda haczedilebilir.